Het gaat concreet om de stroomgebieden van de Zwarte Beek, de Molse Nete en de Grote Laak. Deze
maatregel komt er op advies van het Limburgs Droogteoverleg en is nodig om deze waterlopen
ecologisch te beschermen. De voorspelde regen gaat de situatie niet structureel verbeteren. Het
verbod gaat in op zaterdag 24 mei 2025 en blijft van kracht totdat de toestand in deze waterlopen
voldoende is verbeterd.
Waterlopen ecologisch beschermen
De voorbije weken werden in de andere Vlaamse provincies reeds uitgebreide onttrekkingsverboden
ingesteld als gevolg van de aanhoudende droogte. Voor Limburg is de situatie anders. De peilen in
onze waterlopen dalen weliswaar (op sommige plaatsen zelfs sterk), maar door de grotere
hoeveelheid neerslag die er is gevallen en de hogere grondwaterstanden zijn deze over het algemeen
minder kritiek dan in andere provincies.
Toch zijn er ook binnen de provincie grote verschillen op te merken. Zo geven metingen aan dat de
peilen in de Zwarte Beek zijn gezakt tot onder de ecologische drempel. Tijdens het Limburgs
Droogteoverleg, dat vanmorgen bijeenkwam om de situatie in de provincie in detail te bespreken,
werd bevestigd dat deze daling dermate sterk is dat dit een bedreiging vormt voor de ecologische
toestand van de waterloop. Tegelijk zit er op basis van de huidige weersvoorspellingen geen
structurele verbetering aan te komen.
Daarnaast stelde het provinciaal droogteoverleg vast dat ingevolge het besluit van de gouverneur
van Antwerpen, waarbij onder meer op de Grote en Kleine Nete een tijdelijk onttrekkingsverbod
wordt ingesteld, er in Limburg – stroomopwaarts – logischerwijze omwille van de solidariteit en
effectiviteit gelijkaardige maatregelen moeten genomen worden. Het betreft voor Limburg de
stroomgebieden van de Zwarte Beek, de Molse Nete en de Grote Laak (Netebekken).
De exacte locaties waar het verbod van toepassing is, kan teruggevonden worden op bijgevoegde kaart.
Dit verbod komt bovenop het permanente onttrekkingsverbod dat sinds 1 januari 2022 van kracht is
en reeds een groot deel van de kwetsbare waterlopen in Limburg omvat (ongeveer 1/3 van de
provincie). Zo valt het brongebied (Hechtel-Eksel) en de bovenloop (Houthalen-Helchteren) van de
Zwarte Beek reeds onder dit permanent verbod. De actuele toestand dwingt er nu echter toe om het
onttrekkingsverbod tijdelijk uit te breiden naar het overige deel van de waterloop dat in Limburg ligt
(Beringen – Lummen – Halen).
De exacte gebieden waar dit permanent verbod van kracht is, is eveneens te zien op bijgevoegde
kaart.
Voor het stukje van de Zwarte Beek dat in Vlaams-Brabant ligt, zal er eveneens een tijdelijk
onttrekkingsverbod worden uitgevaardigd door de betrokken gouverneur.
Wat is een onttrekkingsverbod? Zijn er uitzonderingen?
Een onttrekkingsverbod (ook wel captatieverbod genoemd) is een tijdelijk of permanent verbod om
water uit een waterloop op te pompen. De gouverneurs kunnen dit instellen door een besluit uit te
vaardigen waarin o.a. staat opgenomen waar en voor hoe lang het verbod geldt. Meestal (zoals ook
nu) zijn er ook uitzonderingen voorzien, bijvoorbeeld voor de hupdiensten of het drenken van vee.
Waar mag er wel nog water worden opgepompt?
Voor landbouwers, bedrijven… blijft het mogelijk om water te onttrekken uit bevaarbare waterlopen
en waterlopen waar er geen verbod van kracht is. Voor watercaptatie uit bevaarbare waterlopen
(kanalen of rivieren) is een vergunning of een melding verplicht. Voor wateronttrekking uit
onbevaarbare waterlopen is een melding nodig of een machtiging. Deze meldingen en aanvragen
dienen te gebeuren via het e-loket van de Vlaamse Waterweg (www.wateronttrekking.be).
Spaarzaam met water
“De harde realiteit wijst ons erop hoe snel de omschakeling van zeer nat naar zeer droog vandaag
kan gebeuren. Het geeft aan dat we nog meer werk moeten maken van proactieve maatregelen,
zoals het beter bufferen van water, sponswerking en het ontharden van niet-doorlatende
oppervlakten”, licht gouverneur Jos Lantmeeters toe. “Die zorgen ervoor dat het water beter de
bodem in kan dringen. Daarnaast moeten we allemaal vermijden om water te gebruiken voor nietessentiële toepassingen. Hoewel er voor het drinkwater momenteel geen probleem is, blijft
spaarzaam omgaan met water uit de kraan de boodschap.”
